عنوان : بسیجی عاشق
راوی :آزاده
منبع :خاطرات آزادگان
نمازهای خاشعانه‏ اش، پزشک عراقی را در بیمارستان متأثر کرده بود.
در اردوگاه که بود، تمام وقتش را گذاشته بود برای بچه‏ ها و به زخمی‏ها خدمت می‏کرد. او «محمد حسین راحت خواه» اهل ایذه بود.
وقتی سرطان معده به جانش افتاد و بردنش بیمارستان، همه چشم انتظار آمدنش بودند. آنجا هی می‏گفت: «سوختم، سوختم».
یک روز نمازش را که خواند، یک تشت خواست. سرش را کرد توی تشت، یک لخته بزرگ از دهانش بیرون ریخت. بعد هم آرام گرفت.
پزشک عراقی، طاقت را از دست داده بود و زار زار گریه می‏کرد.
دیگر آن بسیجی عاشق به اردوگاه برنگشت. مزارش هم در قبرستان «وادی عکاب» غریب بود. صلیب سرخ فقط گزارش داد: «قبر شماره ‏ی 47».

عنوان : اسیر بیمار
راوی :آزاده

نیمه شب با صدای ناله‏ای از خواب بیدار شدم. اسیری تشنه و بیمار افتاده بود. بالای سرش نشستم.
ـ چه می‏خواهی؟
ـ فقط کمی آب برایم تهیه کن!
آب نداشتیم. رفتم پشت پنجره و نگهبان را صدا زدم.
ـ کمی آب برای این بیمار بیاور!
به من فحش و ناسزا حواله داد. بعد هم رفت.
با شرمندگی و ناامیدی بالای سر دوستمان آمدم. او شنیده بود. گفت: اشکالی ندارد. به یاد صحرای کربلا تشنه می‏مانم.
ساعتی بعد، تشنه به شهادت رسید.

عنوان : معتکفین حرم
تاریخ : 6/5/67
مکان : اردوگاه رمادیه 13
راوی :آزاده

«حاج منصور»، ایمان وعمل را در خود جمع کرده، برای ما شده بود الگو. همان روز ششم مرداد 67 که نمایندگان صلیب سرخ به اردوگاه رمادیه 13 آمدند برای ثبت نام اسرا و صدور کارت شناسایی، حال حاج منصور خیلی خراب بود.
آمپول عوضی به او زده بودند. نماینده‏ی صلیب سرخ در کنار او داشت مشخصات فردی‏اش را می‏نوشت: «زرنقاش، منصور»... .
یکباره حاج منصور در جلو چشمان بهت زده‏ی صلیبی‏ها به شهادت رسید و همه‏ی اردوگاه در غم و اندوه فرو رفت.
چند ماه بعد که می‏خواستند اسرا را به کربلا ببرند، شبی که نوبت به بچه‏های اردوگاه 17 رسید، «محمد رحیم موزه»، دوست و همشهری حاج منصور، این خواب را دید که بعدها برای حاج آقا سید علی اکبر ابوترابی تعریف کرد:
خواب دیدم در حرم آقا امام حسین (ع) هستیم. خیلی از شهدا هم بودند. در میان آنها «حاج منصور زرنقاش» را دیدم. خوشحال شدم. صورتش را بوسیدم و گفتم: حاجی! اینجا چه کار می‏کنی؟
گفت: از همان شب اول، حضرت فاطمه‏ی زهرا (س) مرا آورد در حرم فرزندش امام حسین(ع).

عنوان : اشک‏های بی‏مهار
تاریخ : 1367
مکان : اردوگاه 14 تکریت
راوی :آزاده

گرسنگی و تشنگی در سوله‏ی دو کرده، همه را از پا انداخته بود. عراقیها سوء استفاده کردند. آنها از بالای سقف سوله ـ که نرده مانند بود ـ مقداری نان به داخل پرتاب کردند.
تعدادی از بچه‏ها از دیوار بالا می‏رفتند تا نان‏ گیر بیاورند؛ اما همین که دستشان به آن میله‏های فلزی می‏رسید برقشان می‏گرفت.
دو نفر از بچه‏ها به این حالت جان باختند. پنج نفر دیگر هم از تشنگی و گرسنگی شهید شدند. بعد که ما را به اردوگاه 14 تکریت بردند 45 روز در بی‏آبی و کتک و رنج بودیم. در آن مدت هم دو نفر شهید شدند. فردای آن، تشنگی و گرما بیداد می‏کرد. «جمال ابراهیم پور» پایش مجروح بود. روی مین رفته بود. او یکباره به زمین افتاد و بیهوش شد.
از آن روز، او را کول می‏گرفتیم و به بهداری اردوگاه می‏بردیم. چند تا قرص می‏دادند، می‏خورد و کمی خوب می‏شد. تا یک سال این طور بود؛ اما روز به روز با حال بدتر.
یک روز که بردمش بهداری باهام درددل کرد. گفت: «اگر من مردم به خانه‏مان برو! سلام مرا به آنها برسان و بگو همیشه به فکرشان بودم». دلداریش دادم؛ اما اشکهایم را پنهان می‏کردم. بغض هم گلویم را فشار می‏داد.
چند روز بعد، حالش وخیم‏تر شد. جمال را به بیمارستان نظامی صلاح الدین بردند. شب و روز به فکرش بودم. او معلم قرآن و خوشنویسی بود. شعر هم می‏گفت.
یک ماه بعد خبر آوردند که جمال مرده است. مرداد ماه بود. درست یک سال قبل از آزادی اسرا. دیگر طاقتم ازدست رفت. های های گریه کردم. اشکهایم قابل مهار نبود.
آن شب، سکوتی سهمگین بر آسایشگاه حکمفرما شد. عده‏ای برای جمال قرآن می‏خواندند.
با همان آب تانکر و مقداری شکر، شربت درست کردیم و مجلس ختم غریبانه‏ ای برایش گرفتیم.